Het CBS houdt statistieken bij van het aantal sterfgevallen per jaar in verschillende leeftijdscategorieën. De totale sterfte wordt beïnvloed door de grootte van de bevolking in Nederland, de gezondheid van die bevolking en haar leeftijdsopbouw.
We kennen allemaal de verhalen over de vergrijzing, en die is een belangrijke factor voor de toename in sterftecijfers over de afgelopen jaren. Ook de bevolkingsgroei draagt in belangrijke mate bij aan de groei van het sterftecijfer. De onderstaande grafiek laat het verloop van de sterftecijfers over de afgelopen 10 jaar zien.
NB: de definitieve sterftecijfers voor 2020 zijn geschat op basis van de beschikbare gegevens t/m week 50 plus 2x het aantal overledenen uit week 50.
Duidelijk zichtbaar is de gestage toename in sterfte in de bevolking boven de 65 jaar (vooral boven de 80). De groep onder de 65 kent juist een iets afnemende sterfte, voornamelijk door de vergrijzing. Door de sterkere toename in de groep boven de 65 vergeleken met de afname beneden de 65 stijgt het totale sterftecijfer met de jaren.
Ook goed zichtbaar zijn de fluctuaties rond de trendlijnen. 2019 was zoals bekend een mild jaar voor de griep met een sterftecijfer beneden de trend (net als 2014). De fluctuaties treden eigenlijk uitsluitend op in de twee groepen ouder dan 65 en 80. De sterfte beneden de 65 daalt in een strakke lijn.
In een mild griepjaar overleven oude en zwakke personen die in een gemiddeld jaar wel gestorven zouden zijn. Dit verzwakt de gemiddelde gezondheid van de ouderen als groep. Het is dus niet meer dan logisch dat er na het milde griepjaar 2019 weer een hogere sterfte zou volgen.
We moeten de sterfte in 2020 dus vooral NIET vergelijken met die uit 2019 omdat dit een niet representatief jaar is als we naar de trend kijken. Vergeleken met die trend zien we dat er eigenlijk een groep van zo’n 4500 personen geluk had en een jaartje langer geleefd heeft. We hebben het dan over zo’n 3% ten opzichte van de 60 plussers die in 2019 gestorven zijn.
In 2020 zien we dan netto een toename met 2000 sterfgevallen boven de ‘uitgestelde’ gevallen. Die 2000 zouden we dan aan het gebrek aan immuniteit tegen het nieuwe Corona virus kunnen toeschrijven.
Al met al is er dus niet zoveel aan de hand met de totale sterfte in 2020. We praten over een jaar met een 4% verhoogde sterfte ten opzichte van de trend terwijl 2019 er 3% onder zat. Dus ja: we hadden een wat verhoogde sterfte dit jaar, maar nee: dit is niet abnormaal er is geen reden tot algehele paniek.
