Deze week lazen we in het AD : Lee Towers kan er met zijn pet niet bij wat Marianne Zwagerman tijdens deze coronacrisis heeft gezegd over de oudere medemens, door haar ‘dor hout’ genoemd.
En Lee is niet de enige die zich groen en geel ergert aan de term ‘dor hout’, Ook Saskia Noort haalt in een interview keihard uit naar Marianne Zwagerman vanwege haar ‘dor hout’-opmerking.
Toegegeven, zonder enige nuancering zou de indruk kunnen ontstaan dat de complete leeftijdsgroep boven de pakweg 65 jaar met deze term bij het grofvuil wordt gezet om door magere Hein naar believen op een van zijn rondes te worden opgehaald. Het zal je maar gezegd worden…
Maar laten we eens kijken naar de gemiddelde leeftijd van met Covid-19 overleden personen. Die ligt momenteel op 81 jaar, terwijl ons Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) voor een 81 jarige nog een levensverwachting van 91 noteert. Je zou dus denken dat deze Corona slachtoffers nog maar liefst 10 jaar te leven hadden. Nou dat noem je dan geen ‘dor hout’ toch?
Nu is er met die levensverwachting van het CBS iets aan de hand. Er wordt namelijk niet in meegenomen dat het juist de zwakste en ziekste personen uit de populatie zijn die met Covid-19 komen te overlijden.
Gebaseerd op de RIVM statistieken is meer dan de helft van deze groep niet eens in het ziekenhuis, laat staan in de IC terecht gekomen. Dat betekent dat voor deze personen behandeling gewoon geen zin meer had. Het is dus logisch dat de levensverwachting van deze groep (met een of meerdere comorbiditeiten) belangrijk lager moet liggen dan gemiddeld omdat het CBS naar de gehele bevolking kijkt.
Hoeveel lager is niet exact bekend, en daarom kijken we eerst naar de CBS cijfers over sterfgevallen in 2019 voordat corona in ons land kwam. De beschouwde leeftijdsgroep daarbij is die van 50 jaar en ouder, waar 99% van de overledenen met Covid-19 toe behoorden.
De volgende tabel laat zien met hoeveel jaren de levensverwachting bekort wordt door vier belangrijke comorbiditeiten die in deze groep voorkomen:
| Comorbiditeit | Bekorting | Aantal |
| Kanker | 13,7 | 45.271 |
| Suikerziekte | 10,6 | 2.646 |
| Hart- en Vaatziekten | 9,3 | 36.917 |
| Reuma en Artrose | 9,0 | 355 |
| Gewogen gemiddelde / Totaal | 11,7 | 85.189 |
Wat opvalt in de tabel is dat er met deze comorbiditeiten 9 jaar of meer van de levensverwachting af gaat waarmee de rest-levensverwachting van een 81 jarige (voorafgaand aan besmetting met Corona) gemiddeld op enkele maanden geschat moet worden in plaats van op 10 jaar. We praten daarmee dus over een heel andere categorie dan de gemiddelde ouderen met een gemiddelde gezondheid.
Hoewel de term ‘dor hout’ wellicht wat ongevoelig overkomt, dekt ze wel de lading voor wat betreft de categorie ouderen die met Covid-19 overlijdt. Het zijn voor de overgrote meerderheid de ouderen met 1 of meerdere comorbiditeiten die ook zonder Corona op zeer korte termijn de laatste adem zouden uitblazen. En je kunt nu eenmaal slechts 1x ergens aan dood gaan.
Als er een mild griepjaar is, dan zien we dat de ouderen met 1 of meerdere comorbiditeiten een betere kans hebben om de winter te overleven. Hoewel sommigen dit door hun comorbiditeiten niet halen, zijn er dan in de winter daarop meer ouderen die in de categorie vallen. Het aantal sterfgevallen in zo’n winter is dan sowieso hoger.
2018/2019 was zo’n mild griepseizoen, en toen er in het griepseizoen 2019/2020 Corona langs kwam zijn er dus relatief veel ouderen met 1 of meerdere comorbiditeiten gestorven. Magere Hein kwam het ‘dorre hout’ ophalen, en Covid-19 was zijn zeis.
‘Dor hout’ betekent dus niet dat we ouderen als complete groep niet de moeite waard vinden of dat het niet erg is als er een aantal dood gaan. Het is slechts een term die aangeeft dat er elk jaar een groep mensen is die aan het eind van hun levensverwachting gekomen is. En hoe triest ook, aan ieder leven komt een eind.
